Terapia miofunkcjonalna to specjalistyczna forma leczenia, która koncentruje się na poprawie funkcji mięśni jamy ustnej i twarzy. Głównym celem tej terapii jest przywrócenie prawidłowego balansu mięśniowego, co ma kluczowe znaczenie dla funkcji takich jak oddychanie, żucie, połykanie oraz mowa. Terapia ta znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu zaburzeń logopedycznych, ortodontycznych oraz stomatologicznych, a także przy problemach z oddychaniem ustnym.
Diagnostyka w terapii miofunkcjonalnej
Pierwszym krokiem w terapii miofunkcjonalnej jest dokładna diagnostyka. Neurologopeda ocenia, jak funkcjonują mięśnie jamy ustnej, zwracając uwagę na nawyki takie jak oddychanie przez usta, niewłaściwe połykanie, ssanie palca czy nieprawidłowa postawa języka. Badanie obejmuje również ocenę kształtu i pozycji łuków zębowych, ustawienia zębów oraz czynności mięśni mimicznych.
Ważnym elementem diagnostyki jest także analiza sposobu mówienia i żucia. Nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni może prowadzić do wad wymowy, problemów z trawieniem oraz zaburzeń zgryzu. Dzięki kompleksowemu podejściu terapeuta jest w stanie zidentyfikować nieprawidłowości i opracować indywidualny plan terapii.
Zastosowanie terapii miofunkcjonalnej
Terapia miofunkcjonalna znajduje zastosowanie w wielu obszarach. Przede wszystkim jest pomocna w leczeniu wad wymowy takich jak seplenienie, rotacyzm czy nieprawidłowa artykulacja innych dźwięków. Poprawia również funkcje połykania i oddychania, co jest szczególnie ważne u dzieci z nawykiem oddychania przez usta.
W ortodoncji terapia miofunkcjonalna wspiera proces leczenia aparatami ortodontycznymi. Wzmocnienie mięśni jamy ustnej pomaga w korekcie zgryzu i zapobiega nawrotowi problemów po zakończeniu leczenia. Terapia miofunkcjonalna jest również stosowana u dorosłych, którzy borykają się z problemami funkcjonalnymi, takimi jak bruksizm (zgrzytanie zębami) czy bóle stawów skroniowo-żuchwowych.
Terapia miofunkcjonalna opiera się na regularnych ćwiczeniach, które mają na celu wzmocnienie i przywrócenie prawidłowej pracy mięśni. Pacjenci uczą się poprawnego oddychania, połykania oraz artykulacji, co prowadzi do długotrwałych rezultatów. Ważna jest systematyczność oraz zaangażowanie zarówno pacjenta, jak i jego rodziny, zwłaszcza w przypadku dzieci.
W jakich przypadkach wskazane jest stosowanie terapii miofunkcjonalnej?
Terapię miofunkcjonalną warto zastosować w następujących przypadkach:
– u dzieci/młodzieży/osób dorosłych z wadami wymowy (zaburzenia miofunkcjonalne zazwyczaj są przyczyną wad wymowy i pomijanie tej sfery w terapii logopedycznej powoduje jej nieefektywność);
– u osób podejmujących terapię ortodontyczną (jeśli wada zgryzu wynika z zaburzeń miofunkcjonalnych);
– u osób z nieprawidłowym sposobem połykania;
– u osób z nieprawidłową pozycją spoczynkową języka/warg/żuchwy;
– u osób z nieprawidłowym sposobem oddychania, chrapaniem, bezdechami;
– u osób z wadami postawy.
Sygnały alarmujące o konieczności podjęcia terapii miofunkcjonalnej:
– oddychanie ustami (w przypadku braku infekcji);
– język znajdujący się pomiędzy zębami lub wargami, spoczywający na dnie jamy ustnej;
– trudności z obróbką pokarmu w jamie ustnej, nadmierne ślinienie;
– trudności w piciu z otwartego kubka;
– nieprawidłowy zgryz (zęby stłoczone, zgryz otwarty, długotrwałe braki w uzębieniu itp.)
– zgrzytanie zębami;
– utrwalony nieprawidłowy sposób siedzenia (zaokrąglone plecy, głowa „schowana” w ramionach), chodzenia (nieprawidłowe napięcie mięśniowe w obrębie ciała)
Podsumowanie
Terapia miofunkcjonalna jest skuteczną metodą leczenia problemów związanych z funkcjonowaniem mięśni jamy ustnej i twarzy. Dzięki dokładnej diagnostyce oraz indywidualnie dobranym ćwiczeniom możliwe jest osiągnięcie trwałych efektów w poprawie mowy, połykania i oddychania. Terapia ta jest niezastąpiona zarówno w leczeniu dzieci, jak i dorosłych, borykających się z zaburzeniami funkcjonalnymi.
