Jako rodzic małego dziecka lub nastolatka, który rozważa konsultację u psychologa dziecięcego, możesz zastanawiać się, czego spodziewać się na pierwszym spotkaniu ze specjalistą. Czy jedno spotkanie wystarczy, żeby rozwiązać trudności, z którymi mierzysz się Ty lub Twoje dziecko? Jak przygotować się na spotkanie z psychologiem? Czy powinienem przyjść z dzieckiem na pierwszą konsultację?
Na pierwszym spotkaniu psycholog dziecięcy pyta o powód zgłoszenia oraz opisanie wyzwań, które skłoniły rodziców, aby przybyć do gabinetu. Pierwsza rozmowa rodziców
z psychologiem odbywa się zazwyczaj bez udziału dziecka (czasami w przypadku nastolatków psycholog rozmawia wspólnie z rodzicami i młodym człowiekiem od samego początku współpracy, jednak jest to kwestia zależna od indywidualnego przypadku). Dziecko nigdy nie powinno być świadkiem rozmów dorosłych dotyczących jego trudności i niepokojących zachowań. Wiąże się to z postawą szacunku wobec dziecka i wrażliwości na jego emocje oraz potrzeby. Warto natomiast, aby na rozmowie było obecnych oboje rodziców – zarówno mama jak i tata mogą mieć różną perspektywę w postrzeganiu konkretnych zachowań dziecka oraz zgłaszanego problemu.
Pierwsza wizyta u psychologa dziecięcego – pytania do rodziców
Ważnym elementem pierwszego spotkania z psychologiem dziecięcym jest wywiad rozwojowy. Specjalista będzie chciał prześledzić rozwój dziecka od narodzin do momentu zgłoszenia. W wywiadzie rozwojowym psycholog zapyta o przebieg ciąży, poród, rozwój w okresie niemowlęcym. Pojawią się pytania na temat kamieni milowych osiąganych przez dziecko w każdej ze sfer rozwojowych: motorycznej, społecznej, emocjonalnej i poznawczej. Jeśli dziecko uczęszczało do żłobka lub przedszkola, psycholog zapyta o funkcjonowanie dziecka w każdej z placówek – adaptację, tworzenie relacji, zabawę, osiągnięcia edukacyjne. W przypadku dzieci starszych pojawią się analogiczne pytania dotyczące funkcjonowania w szkole. Ponadto w wywiadzie psycholog dziecięcy poruszy kwestie medyczne, istotna będzie historia przebytych chorób, aktualnych problemów zdrowotnych. Zapyta także o relacje rodzinne, metody wychowawcze stosowane przez rodziców lub inne ważne osoby biorące udział w wychowaniu dziecka.
Celem takiego szczegółowego wywiadu rozwojowego jest zobaczenie dziecka holistycznie, aby wyróżnić czynniki, które mogły doprowadzić do pojawienia się trudności lub wystąpienia konkretnych zachowań u dziecka. Najlepiej opisuje to metafora góry lodowej – trudności dziecka, czyli tzw. objawy są tylko jej wierzchołkiem. Przyczyny leżą głębiej i najczęściej jest ich kilka. Aby zaplanować skuteczną terapię, trzeba działać właśnie na przyczyny zachowań dziecka. Oddziaływania terapeutyczne nie będą ograniczały się tylko do pracy dziecka z psychologiem w gabinecie, ale najczęściej będą wymagać pracy całej rodziny.
Jak przygotować dziecko na wizytę u psychologa?
Po zebraniu wszystkich potrzebnych informacji z wywiadu rozwojowego psycholog umawia się na drugie spotkanie, na którym rodzice pojawiają się z dzieckiem. Przed wizytą u psychologa dziecięcego można opowiedzieć dziecku w przystępny sposób, czego się spodziewać. Dobrze jest prostymi słowami opisać kim jest psycholog (ilość informacji dostosowana do wieku dziecka – przykładowo dla trzylatków wystarczy informacja typu „idziemy do pani, która bawi się z dziećmi i lubi rozmawiać o emocjach”). Można opisać gabinet i zabawki, które się w nim znajdują, można też zaproponować dziecku, żeby przyniosło własną zabawkę. Obserwacja psychologiczna dziecka odbywa się w ramach zabawy – psycholog proponuje dziecku zróżnicowane aktywności, które sprawdzają umiejętności z różnych obszarów. Jeśli dziecko czuje się wystarczająco komfortowo, obserwacja dziecka odbywa się bez udziału rodzica. Spotkania diagnostyczne psychologa z dzieckiem mogą objąć więcej niż jedno spotkanie – liczba potrzebnych konsultacji uzależniona jest od konkretnego przypadku i złożoności problemu.
Po przeprowadzeniu wywiadu rozwojowego i obserwacji psychologicznych dziecka, psycholog może dodatkowo zlecić inne konsultacje (np.: neurologiczne, laryngologiczne). Po zebraniu kompletu informacji na temat funkcjonowania dziecka proponuje rodzicom możliwe i właściwe, „szyte na miarę” oddziaływania terapeutyczne np. zajęcia z zakresu regulacji emocji, zajęcia rozwijające kompetencje społeczne, zajęcia rozwijające rozumowanie i logiczne myślenie itp. Opisuje także oddziaływania możliwe do podjęcia w domu, w przedszkolu/szkole. Kluczem do sukcesu dziecka jest bowiem działanie drużynowe – efekty przyjdą wtedy szybciej i utrzymają się w czasie.
