Kiedy rodzic szczęśliwie został skierowany do logopedy przez uważnego wychowawcę grupy przedszkolnej lub trafi do gabinetu logopedycznego, dzięki własnym obserwacjom, często okazuje się, że zdolności językowe, te służące do porozumiewania się, nie budzą zastrzeżeń. Inną jednak sprawą jest artykulacja dziecka. Czym różni się rozwój mowy od artykulacji? Już odpowiadamy.
Mowa a artykulacja
Sam rozwój mowy dziecka jest pojęciem bardzo ogólnym. Mamy pewne ramy, kamienie milowe, które dziecko w danym miesiącu musi osiągać, by mówić o prawidłowym rozwoju mowy, a zatem do budowania komunikacji, porozumiewania się. Często bywa tak, że sam proces nabywania mowy jest prawidłowy. Dlaczego więc, pomimo tego że dziecko mówi dużo budując piękne zdania, często jest nierozumiane przez odbiorcę? Odpowiedzią jest: artykulacja. Nieprawidłowa będzie zatem zaburzeniem mowy.
Co odpowiada za wady artykulacyjne?
Na poprawność artykulacyjną składa się wiele czynników, a o wiele z nich należy zadbać nawet już w 1 roku życia! Dlaczego tak wcześnie?
A) Ssanie kciuka – konsekwencją ssania kciuka jest obniżenie napięcia mięśni okrężnych warg, języka, masa języka pozostaje na dnie jamy ustnej, blokując go w nieprawidłowej pozycji spoczynkowej, prowadzi do wysklepiania się podniebienia oraz zgryzu otwartego.
B) Ssanie smoczka powyżej 1 roku życia: powadzi do utrwalenia nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka, utrzymywania języka na dole jamy ustnej i doprzedniego ruchu języka, wsuwania go między dziąsła, co w konsekwencji może prowadzić do seplenienia międzyzębowego.
C) Brak zębów mlecznych – na skutek utraty zębów mlecznych (próchnica, brak odpowiedniej higieny), dzieci nie potrafią w prawidłowy sposób gryźć. Umiejętność obróbki pokarmu za pomocą zębów jest ważna dla wspierania prawidłowej pracy języka, która wspomoże motorycznie mięsień. Dzieci pozbawione zębów, szukają innych sposobów na przygotowanie pokarmu do połknięcia, np.: poprzez rozcieranie go o podniebienie. Taki doprzedni ruch języka prowadzi do wysuwania go z jamy ustnej, a w konsekwencji może powodować seplenienie międzyzębowe.
D) Papki i miękkie pokarmy – czy ułatwiając dzieciom spożywanie posiłków możemy im jednocześnie szkodzić? Niestety tak. Brak twardych pokarmów w żywieniu dziecka hamuje procesy zdobywania umiejętności motorycznych języka.
E) Butelka, niekapki i inne słomki – kolejna „kotwica” utrzymująca język na dnia jamy ustnej, utrwala niemowlęcy sposób połykania. Zbyt długie ich używanie będzie prowadziło do logopedycznych kłopotów.
F) Niedrożność nosa, przerośnięte migdały – zatkany nos ->otwarte usta = nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka, brak odpowiedniego napięcia języka, wysuwanie go z jamy ustnej.
G) Kontakt z osobami z wadami wymowy – dzieci ucząc się przez naśladownictwo, obserwując otoczenia nabierają nawyków. Dorośli których artykulacja jest wadliwa pokazują dziecku nieprawidłowe schematy.
Istnieją jeszcze inne przyczyny powstawania wad wymowy. Będą to te związane z budowa narządów artykulacyjnych. O nich opowiemy w kolejnych wpisach. Poradzimy również jak radzić sobie z nieprawidłową artykulacją w domu.
W razie pytań zapraszamy do kontaktu i na spotkania diagnostyczne!
