Nawyki oralne to wzorce ruchowe, które kształtują się w obrębie jamy ustnej dziecka od urodzenia. Ssanie, gryzienie, żucie, połykanie, a także oddychanie przez usta lub nos – wszystkie te czynności są częścią naturalnego rozwoju funkcji oralnych. Kiedy przebiegają prawidłowo, umożliwiają dziecku nie tylko efektywne jedzenie, ale także wspierają rozwój mowy, artykulacji i ogólnej koordynacji ustno-twarzowej.
Zdarza się jednak, że pewne nawyki są utrwalane nieprawidłowo – np. długotrwałe ssanie smoczka, oddychanie przez usta czy brak odpowiedniej stymulacji jamy ustnej. Mogą one prowadzić do trudności z pobieraniem pokarmów, wybiórczości pokarmowej czy zaburzeń artykulacyjnych. W takich przypadkach konieczna jest pomoc specjalisty – logopedy lub neurologopedy.
Jakie są najczęstsze nieprawidłowe nawyki oralne?
Najczęściej obserwowane nieprawidłowości to:
- oddychanie przez usta,
- długotrwałe ssanie kciuka lub smoczka,
- nieprawidłowe pozycjonowanie języka,
- nadwrażliwość lub obniżona wrażliwość w obrębie jamy ustnej,
- zbyt silne lub zbyt słabe napięcie mięśniowe w okolicach ust i policzków.
Takie nawyki mogą być wzmacniane przez nieprawidłowe pozycje ciała, niewłaściwe wprowadzanie pokarmów czy brak dostosowania formy jedzenia do umiejętności dziecka.
Wpływ nawyków oralnych na jedzenie – co warto wiedzieć?
Nawyki oralne mają bezpośredni wpływ na jakość i sposób karmienia. Dzieci z obniżonym napięciem w obrębie ust mogą mieć trudność w utrzymaniu pokarmu w buzi, a dzieci z nadwrażliwością mogą odmawiać przyjmowania nowych konsystencji. W takich sytuacjach obserwuje się często wybiórczość pokarmową lub neofobię żywieniową.
W ramach podejścia responsywnego, sposób karmienia powinien być dostosowany do etapu rozwoju dziecka i jego indywidualnych potrzeb. Nie chodzi tylko o dostarczanie pokarmów, ale o budowanie pozytywnej relacji z jedzeniem – z szacunkiem do sygnałów głodu i sytości dziecka, bez presji i przymusu.
Jak wspierać dziecko w rozwoju prawidłowych nawyków oralnych?
W pierwszej kolejności warto zadbać o stabilną pozycję ciała podczas jedzenia, unikać karmienia w ruchu czy rozpraszającym otoczeniu. Kluczowe jest również wprowadzanie różnorodnych tekstur pokarmów zgodnie z etapami rozwoju jamy ustnej.
W przypadku trudności zalecane jest skonsultowanie się z logopedą specjalizującym się w terapii karmienia. W gabinecie logopedycznym Żuczek w Krakowie oferowane są zarówno konsultacje, jak i specjalistyczna terapia, oparta o zasady karmienia responsywnego i wspierająca prawidłowy rozwój funkcji oralnych.
Zrozumienie, czym są nawyki oralne i jak wpływają na jedzenie, jest kluczowe dla wspierania dzieci w ich rozwoju. Prawidłowo kształtowane nawyki przyczyniają się nie tylko do skutecznego jedzenia, ale też do lepszej artykulacji i zdrowego rozwoju mowy. Wczesna diagnoza i odpowiednie wsparcie terapeutyczne mogą znacząco poprawić jakość życia dziecka i całej rodziny.
Chcesz zadbać o prawidłowy rozwój Twojego dziecka? Umów się na konsultację w Gabinecie Logopedycznym Żuczek – profesjonalna pomoc, przyjazna atmosfera i indywidualne podejście do każdego małego pacjenta!
